Hội thảo khoa học quốc gia: Phát triển năng lực quản lý giáo dục trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp
Ngày 08/11/2025, tại Thành phố Hải Phòng, Học viện Quản lý giáo dục phối hợp với Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Phát triển năng lực quản lý giáo dục cho cán bộ quản lý các cấp sở, xã và cơ sở giáo dục khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp”.
Hội thảo tập trung trao đổi, thảo luận 3 nội dung chính sau: (1) Thực trạng việc quản lý nhà nước về giáo dục của các cấp sở - xã - cơ sở giáo dục hiện nay ở các địa phương (2) Đánh giá năng lực, nhu cầu bồi dưỡng của công chức, viên chức cấp sở - xã - cơ sở giáo dục về nhiệm vụ thuộc lĩnh vực giáo dục khi thực hiện chính quyền hai cấp. (3) Kinh nghiệm và giải pháp khắc phục các khó khăn trong quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo của các cấp quản lý ở địa phương. Những vấn đề lý luận và thực tiễn trong công tác quản lý giáo dục ở các địa phương, trong bối cảnh cả hệ thống chính trị đang từng bước triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Nghị quyết số 57/NQ-TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 71/NQ-TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Hội thảo nhận được 20 báo cáo tham luận của các Sở GDĐT, 19 bài nghiên cứu của các nhà lãnh đạo, quản lý, nhà nghiên cứu của các cơ sở giáo dục đại học và gần 300 đại biểu đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo, các Sở, Phòng Giáo dục và Đào tạo, cùng các nhà khoa học, giảng viên, chuyên gia và cán bộ quản lý đến từ các cơ sở giáo dục trên toàn quốc đến dự báo cáo, phát biểu, thảo luận tại hội thảo.
Diễn đàn trao đổi về đổi mới quản lý giáo dục trong bối cảnh phân cấp
Phát biểu khai mạc, chỉ đạo hội thảo ông Nguyễn Minh Đức, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ Quản lý Giáo dục khẳng định: Từ ngày 01/7/2025, việc thực hiện chính quyền địa phương hai cấp thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước ta, nhằm đưa bộ máy hành chính đến gần hơn với người dân, tăng cường tính chủ động, linh hoạt trong điều hành, đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ nhân dân. Trong tiến trình đó, giáo dục và đào tạo là một trong những lĩnh vực chịu tác động trực tiếp và sâu sắc nhất.
Thực tiễn thời gian qua cho thấy, quá trình triển khai mô hình chính quyền hai cấp đặt ra nhiều vấn đề mới, khó khăn mới trong quản lý giáo dục ở cơ sở như: nhiều xã, phường chưa bố trí đủ công chức phụ trách lĩnh vực giáo dục; không ít cán bộ quản lý giáo dục cấp xã chưa có chuyên môn, kinh nghiệm trong công tác giáo dục; cơ chế phối hợp giữa quản lý nhà nước theo ngành dọc và quản lý theo thẩm quyền chung của chính quyền địa phương còn bất cập; hệ thống văn bản pháp lý thiếu đồng bộ… Điều này dẫn đến áp lực lớn đối với đội ngũ cán bộ cơ sở và ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quản lý giáo dục. Do đó, nếu không sớm có giải pháp phát triển năng lực quản lý nhà nước cho đội ngũ này, chúng ta sẽ gặp nhiều thách thức trong việc đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục.
TS. Nguyễn Minh Đức Cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
PGS.TS Phạm Văn Thuần, Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục, khẳng định: Trong bối cảnh đổi mới mô hình quản lý nhà nước và thực hiện phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, việc phát triển năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở tất cả các cấp là yêu cầu cấp thiết nhằm bảo đảm hệ thống giáo dục vận hành thống nhất, hiệu quả và thích ứng với yêu cầu đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và hội nhập quốc tế. Học viện trân trọng cảm ơn sự quan tâm lãnh đạo chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ, các vụ, cục, đơn vị chức năng của Bộ, sự quan tâm, hợp tác của các sở GDĐT và các cơ sở giáo dục đại học trong cả nước đã viết bài, đến dự và phát biểu tại hội thảo này, Học viện Quản lý Giáo dục cam kết sẽ thực hiện tốt nhiệm vụ do Bộ GDĐT giao là đơn vị nghiên cứu, tham vấn chính sách giáo dục nói chung, chính sách về quản lý giáo dục nói riêng, đồng thời đề xuất và xây dựng các chuẩn/khung năng lực của đội ngũ CBQLGD các cấp cũng như các chương trình bồi dưỡng theo chuẩn/khung năng lực và tăng cường năng lực cho đội ngũ CBQLGD các cấp đáp ứng yêu cầu thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo
PGS.TS Phạm Văn Thuần, Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục
Ông Nguyễn Thế Sơn, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông, Bộ GDĐT khẳng định: khi thực chính quyền địa phương hai cấp thì Sở GDĐT là cơ quan nắm rõ nhất, hiểu sâu nhất về giáo dục ở địa phương để triển khai đúng nhất, đầy đủ nhất các công việc chuyên môn của ngành. Trong khi số lượng đầu mối để sở GDĐT kết nối với các cơ sở giáo dục sẽ tăng lên rất nhiều, do trước đây là các phòng giáo dục của huyện/quận thì nay là các phòng văn hóa – xã hội của xã/phường, một cán bộ, công chức phụ trách công tác giáo dục cấp xã/phường sẽ có khối lượng công việc rất lớn, Do đó CBQLGD các cấp, nhất là cấp xã/phường phải được đào tạo, bồi dưỡng tăng cường năng lực quản lý nhà nước về giáo dục đồng thời cần đẩy mạnh thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác quản lý, điều hành để làm giảm áp lực trong tác nghiệp, nâng cao hiệu suất công việc được giao.
GS.TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc, nguyên Hiệu trưởng, sáng lập Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ: Trong bối cảnh đổi mới QLGD hiện nay, chúng ta đã có chiến lược phát triển giáo dục mới, có cấu trúc hệ thống quản lý nhà nước về giáo dục mới, do đó đội ngũ cán bộ QLGD ở địa phương cần nhanh chóng thay đổi tư duy để có phong cách, kỹ năng lãnh đạo, quản lý mới theo hướng hiện đại, linh hoạt và dữ liệu hóa. Đồng thời, cần chủ động ứng dụng các công cụ công nghệ mới, trí tuệ nhân tạo (AI) trong thực thi công việc có tính hành chính, thống kê, tổng hợp. Chỉ khi đó mới có nhiều thời gian tập trung hơn cho nghiên cứu, đổi mới sáng tạo trong lãnh đạo, quản lý để không ngừng nâng cao năng lực quản lý nhà nước về giáo dục. Chỉ khi đó, đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục mới có thể đáp ứng hiệu quả những yêu cầu, nhiệm vụ và thách thức mới đặt ra trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
GS.TS Phạm Hồng Quang, Chủ tịch Hội đồng chức danh giáo sư Ngành Giáo dục trong báo cáo tham luận với chủ đề Bối cảnh mới - Đào tạo giáo viên mới, cán bộ quản lý chuyên nghiệp đã khẳng định: Trong bối cảnh giáo dục mới ngành Giáo dục phải nhanh chóng chuyển đổi mục tiêu giáo dục cũ sang mục tiêu giáo dục mới một cách bài bản, chuyển đổi từ đào tạo bồi dưỡng giáo viên đến cán bộ quản lý
Chia sẻ thực tiễn về đội ngũ cán bộ, công chức phụ trách quản lý nhà nước về giáo dục cấp xã/phường
Các báo cáo tham luận về tình hình thực tiễn trong quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo tại địa phương, đa số các sở giáo dục và đào tạo đều khẳng định sự quyết tâm của chính quyền địa phương cũng như ngành Giáo dục trong thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước và công tác phối hợp quản lý nhà nước về giáo dục giữa sở GDĐT với các xã/phường cơ bản được thực hiện thông suốt; việc ứng dụng CNTT chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục được tăng cường, nhưng đồng thời còn gặp nhiều khó khăn, thách thức trong đó vấn đề khó khăn nhất là đội ngũ cán bộ, công chức có trình độ chuyên môn phù hợp về quản lý nhà nước về giáo dục ở các xã, phường, do đó công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ thuộc lĩnh vực giáo dục ở xã phường còn một số vướng mắc, chưa thông suốt khi cả nước mới trải qua 4 tháng thực hiện chính quyền hai cấp đó như cô Nguyễn Thiên Lan, Phó trưởng phòng Tổ chức cán bộ Sở GDĐT Vĩnh Long chia sẻ.
Cô Nguyễn Thiên Lan, Phó trưởng phòng Tổ chức cán bộ Sở GDĐT Vĩnh Long
Vấn đề bất cập về đội ngũ cán bộ, công chức phụ trách công tác quản lý nhà nước về giáo dục ở cấp xã/phường cũng được cô Trần Thị Ngọc Châu - Phó Giám đốc Sở GDĐT Thành phố Hồ Chí Minh cho biết theo thống kê của Sở hiện có 7 trưởng phòng và 15 phó trưởng phòng Văn hóa – Xã hội từng công tác trong lĩnh vực giáo dục, cùng 202 cán bộ, công chức phòng này có kinh nghiệm làm việc tại các cơ sở, phòng, sở giáo dục; 35 xã/phường chưa có cán bộ nào từng làm công tác giáo dục. Hiện số lượng viên chức ở Phòng Văn hóa – Xã hội rất thấp, bình quân chỉ một người phụ trách giáo dục, trong khi khối lượng công việc lớn. Do đó, ngành nội vụ và ngành giáo dục phải nhanh chóng có các chương trình bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức quản lý giáo dục cấp xã/phường.
Cô Trần Thị Ngọc Châu, Phó Giám đốc Sở GDĐT Thành phố Hồ Chí Minh
PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hằng, Chủ tịch Hội đồng trường Học viện Quản lý Giáo dục phát biểu: Khi trực hiện chính quyền địa phương hai cấp, đây là cơ hội cũng như là thách thức của cả hệ thống chính trị trong đó có ngành giáo dục, đặc biệt là cán bộ, công chức phụ trách văn hóa, giáo dục cấp sở và cấp xã, phường, vì họ phải thực hiện công việc trong một điều kiện mới về thể chế, với nhiều chức năng, nhiệm vụ mới. Học viện có gần 50 năm thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQLGD các cấp, do đó trong thời gian tới sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ quan trọng này để tham mưu cho Bộ GDĐT trong xây dựng và ban hành các văn bản quản lý nhà nước về quản lý giáo dục cũng như xây dựng các chương trình bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ CBQLGD các cấp đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.
PGS. TS Nguyễn Thị Thu Hằng, Chủ tịch Hội đồng trường Học viện Quản lý Giáo dục
Kết quả của Hội thảo khoa học này sẽ là cơ sở thực tiễn quan trọng để Học viện Quản lý giáo dục tiếp tục phối hợp với Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục và các bên liên quan tham mưu cho lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo để xây dựng ban hành các chính sách, chương trình bồi dưỡng và giải pháp phát triển năng lực đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trong thời gian tới.
Một số hình ảnh: Hội thảo khoa học quốc gia: Phát triển năng lực quản lý giáo dục trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp
Trung tâm CNTT-TV.
